Güvenilirlik ve Geçerlilik Analizleri ve Kullanışlı İstatistiksel Analiz Programları
Güvenilirlik ve geçerlilik analizleri, araştırmalarımızda özellikle anket verileri için uygulanan istatistiksel analiz yöntemleridir. Bu analiz yöntemlerini uygulayabilmemiz için de çeşitli istatistiksel yazılımları kullanmaktayız.
Bu yazımızda güvenilirlik ve geçerlilik analizleri için kullanabileceğimiz 5 temel programdan bahsedeceğiz.
Öncelikle güvenilirlik ve geçerlilik analizleri üzerinde kısaca duralım.
Bu analizler, anket verilerimizin içsel tutarlılığını ve doğrulanabilirliğini değerlendiriyor. Söz konusu değerlendirme kapsamında Cronbach alfa, Gutman katsayıları, doğrulayıcı faktör analizi, uyum geçerliliği gibi çok sayıda farklı tekniği kullanıyoruz.
Güvenilirlik analizleri için güvenilirlik katsayılarını kullanırken, geçerlilik analizleri için başta doğrulayıcı faktör analizi olmak üzere uyum geçerliliği, kapsam geçerliliği, yapı geçerliliği gibi yaklaşımlardan yararlanıyoruz.
Peki tüm bu analizleri nasıl yapıyoruz? Günümüz teknolojisinin sunduğu olanaklar ile beraber istatistiksel analiz programları eşliğinde güvenilirlik ve geçerlilik analizlerini tamamlayabiliyoruz.
Söz konusu analizler için kullanabileceğimiz en temel beş program şunlardır:
- R-Project
- SPSS
- AMOS
- Stata
- Minitab
İlk program olarak sunduğumuz R-Project, tamamen ücretsiz ve açık kaynak kodlu bir yazılım. R- Project ile birlikte güvenilirlik ve geçerlilik analizlerinin hepsini yapabiliyoruz. Bunun için kullanabileceğimiz çok sayıda paket var.
Diğer istatistiksel yazılımlar ticari ve ücretsiz değil. Ancak demo sürümleri ile birlikte yasal olarak kullanabiliyoruz.
SPSS ve Minitab içerisinde sadece güvenilirlik analizlerine ait seçenekler bulunuyor. Stata’da ise güvenilirlik katsayılarını hesaplayabiliyor ve doğrulayıcı faktör analizini de uygulayabiliyoruz. Bu açıdan daha kullanışlı olduğunu söyleyebiliriz.
AMOS programı ile sadece doğrulayıcı faktör analizini uygulayabiliyoruz. AMOS içerisinde güvenilirlik analizi seçenekleri bulunmuyor.
Önerdiğimiz bu beş istatistiksel yazılımdan R-Project kod yazarak; SPSS, Stata ve Minitab menüler, AMOS ise menü ve işleçler yardımı ile kullanılabiliyor. İstatistiksel analiz gücü bakımından en güçlü olan yazılım ise R-Project.
Sebebi son derece basit. Güvenilirlik ve geçerlilik analizlerini ücretsiz bir şekilde yapabiliyor ve gerektiğinde de ek müdahaleler ile modellerimizin performansını artırabiliyoruz.
Özellikle AMOS yazılımında doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarımız düşük uyum indeksleri ürettiğinde, alternatif tahminciler ile geçerlilik sonuçlarımızı geliştirme imkanına sahibiz.
AMOS programında da modifikasyon işlemleri ile sonuçlarımızı uyum iyiliği indekslerimizi iyileştirmeye çalışıyoruz, ancak bu indeksleri ne kadar iyileştirebileceğimiz büyük tartışma konusu…
Çünkü indeksler onlarca zorlu işleme rağmen istenilen şekilde beklenilen değer aralıklarına taşınamayabilir.
İstatistiksel analiz programları arasında güvenilirlik ve geçerlilik analizleri için farklı veri analizi programlarını da tercih edebiliriz.
Bu noktada ticari ve lisans gerektiren yazılımlar yerine daha elverişli ve ücretsiz yazılımların kullanmasını şiddetle tavsiye ediyoruz.
Bu makalemizde en sık kullanılan programları ve yapılabilecek temel adımları sizlerle paylaşmak istedik.