SPSS Biyoistatistik Analizlerinde Neler Yapabilir?
Biyoistatistik araştırmaları, sağlık ve tıp verileri üzerinde gerçekleştirilen istatistiksel analiz uygulamalarını içeriyor. SPSS biyoistatistik araştırmalarında tercih edilen istatistiksel analiz programlarının başında geliyor.
Peki SPSS biyoistatistik alanına özgü hangi analizleri yapabiliyor? Şimdi biraz bunlara bakalım.
Biyoistatistik alanında klasik istatistiksel analiz teknikleri için SPSS programının yanı sıra R-Project, Minitab, Stata, SAS gibi yazılımları da kullanabiliyoruz. İstatistiksel hipotez testlerinden t-testi, ANOVA, Friedman testi gibi farklı istatistiksel yaklaşımları da uygulayabiliyoruz.
Modelleme aşamasında lineer regresyon analizi, lojistik regresyon analizi, diskriminant analizi; çok değişkenli istatistiksel analiz tekniklerinden faktör analizi, güvenilirlik analizi gibi farklı teknikleri de ortak yazılımlardan yararlanarak tamamlayabiliyoruz.
Ayrıca çapraz tablolar üzerinden odds oranlarını da hesaplayarak biyoistatistiksel çıkarımlarda da bulunabiliyoruz.
Biyoistatistik alanında klasik tekniklerin dışında kullandığımız dört farklı yöntem var:
1) ROC Analizleri
2) Kaplan Meier Yöntemi
3) Cox Regresyon Analizi
4) Güç Analizi (Power Analizi)
Özellikle yaşam analizi (survival analysis) sayesinde sansürlü verilerimizi analiz edebiliyoruz. Bu kapsamda gerek Kaplan-Meier, gerek Cox regresyon analizi bizlere büyük ölçüde yardımcı olan biyoistatistiksel analiz tekniklerinin başında geliyor.
Bu analizler sayesinde hastalarımızın yaşam süreleri üzerinde etkisi olan anlamlı faktörleri de tespit edebiliyoruz. Aşağıdaki grafikte yaşam analizine ilişkin hazırlanmış bir grafiksel gösterimi sizlerle paylaşıyoruz. Burada zamana göre hayatta kalma olasılıkları güzel bir şekilde sunulmuş.
Yaşam analizi dışında biyoistatistik araştırmalarında ROC analizini de sıkça uyguluyoruz. ROC analizinde hastalık durumunu temsil eden bir grup değişkeni ile sayısal bir biyoistatistik parametresini birlikte kullanarak, ilgili ölçümlere dair kesim noktası (cut-off) değerlerini elde edebiliyoruz.
ROC analizi sonucunda son derece önemli olan özgüllük, duyarlılık, Youden indeksi, AUC değeri gibi farklı parametreleri de hesaplayabiliyoruz. Aşağıdaki şekilde SPSS ile ROC analizine ilişkin bir çıktıyı sizlerle paylaşıyoruz.
Son SPSS sürümlerinde de istatistiksel güç analizine dair ek modüller eklenmiş. G*Power gibi farklı yazılımlar ile güç analizi yapabiliyorken, SPSS bu boşluğu da yeni sürümlerinde doldurmaya başlıyor.
Özetle, SPSS biyoistatistik alanına özgü ROC analizi, yaşam analizi ve güç analizi tekniklerini uygulama kapasitesine sahip. SPSS biyoistatistik araştırmalarımızda klasik ve alternatif çözümler sunabiliyor.
Ancak araştırmacılarımızın kullanabileceği R-Project, Jamovi gibi programlar da mevcut. Daha güçlü çözümler üreten yazılımlara da gelecek yazılarımızda işaret edeceğiz.