SPSS Danışmanı Kimdir?
SPSS istatistiksel analiz süreçlerimizde araştırmacılar tarafından yoğun olarak tercih ediliyor. Böylesine çok tercih edilen bir program, Türkiye’de kendi iş kolunu doğuruyor. SPSS danışmanı olarak tanımlanan “uzmanlar“; araştırmacıların istatistiksel analiz raporlarını hazırlarken destek sunuyor.
Bu yazımızda bu yeni mesleki tanımlamayı birlikte irdeleyelim.
Öncelikle SPSS programına karşı var olan algıya bir göz atacağız. İstatistik sözcüğü geçtiği andan itibaren sohbetin içerisinde SPSS kelimesini duymamak oldukça zor. Özellikle pür istatistikçiler dışındaki araştırmacıların ezici çoğunluğu için istatistiksel analiz uygulamalarında SPSS programı vazgeçilmez bir araç.
Örneğin, bir t-testi ya da ANOVA testi gerçekleştireceğiz. Aklımıza gelen muhtemel sorular: SPSS analizi nasıl yapar? SPSS analizi uygulamak için hangi adımları takip eder?
Kısacası, ülkemizde İstatistik=SPSS denklemine sonsuz bir inanç var.
SPSS’e karşı duyulan bu bağlılık neticesinde, araştırmacılarımız tüm analizlerinin bu yazılım ile yapılmasını istiyor. Bu tek programı kullanma ihtiyacı sebebi ile insanlar artık kendilerini SPSS danışmanı olarak adlandırıyorlar.
Çünkü internet aramalarında da istatistiksel analiz desteği almak isteyen araştırmacılarımız “SPSS danışmanı” arıyor.
Şimdi bu yanlış tanımı, ünlü bir Rus atasözüne nazire yaparcasına değiştiriyoruz:
SPSS danışmanı yoktur, İstatistik uzmanı vardır!
Bugüne kadar hiç Sabancı, Koç, Zorlu gibi büyük holdinglerin ilanlarında SPSS danışmanı isimli bir iş ilanına rastladınız mı?
İşte kariyer.net gibi popüler bir sitede SPSS danışmanı arattığımız zaman karşımıza bu sonuç çıkıyor. Böyle bir kritere uygun ilan yok!
Kurumsal firmalarda doğrudan böyle bir ilana rastlama olasılığınız çok çok çok düşük. Onun yerine aranan özellikler arasında SPSS programını kullanabilme yetisi sorgulanabilir, bu gayet doğal.
Verilerimizi istatistiksel analiz teknikleri değerlendirmek için bilmemiz gereken ilk şey; hangi durumda hangi analizleri uygulamamız gerektiğidir. Sonraki süreçte de yazılım seçiminde özgürüz.
İster R, ister Minitab, ister SAS, ister Stata programı…
Bilimsel camiada kullanılabilecek her yazılım ile istatistiksel analizleri uygulayabiliriz. Yalnızca SPSS analizi uygulayabilir düşüncesinde olmak son derece yanlış.
Yalnızca Minitab programını çok iyi kullanabilen bir istatistik uzmanı düşünelim. Şimdi bu uzmanımıza Minitab danışmanı mı diyeceğiz? O zaman her yazılıma göre ayrı bir uzman arayışında mı bulunmamız gerekir?
Tamamen objektif bir şekilde baktığımızda, aradığımız kişinin “A yazılımı danışmanı” değil; istatistik uzmanı olması gerektiğini görebiliriz. Yani SPSS danışmanından çok, istatistiksel analiz tekniklerini iyi bilen ve bu teknikleri analiz programları ile uygulayabilen uzmanlar ile çalışmaya ihtiyacımız var.
Elbette bir istatistik uzmanının SPSS programını bilmesi son derece önemlidir. Araştırmacılar arasında böylesine popüler bir yazılımı bilmemek, bir istatistikçi için eksiklik olur. Ama zorunlu bir şart değildir.
Son tahlilde, SPSS danışmanı isimli bir meslek tanımının yanlış olduğunu; asıl önemli olan olgunun istatistiksel analiz tekniklerini bilen, alanı tamamen istatistik olan ve sonuçları uygun bir program aracılığı ile uygulayıp raporlayan bir uzman ile çalışmak olduğunu söyleyebiliriz.