ALZHEİMER HASTALARINDA NİHAVENT MAKAMININ UYUM GÜÇLÜĞÜNÜ AZALTMADA ETKİSİ
Bu çalışma bir huzur evinde Alzheimer hastalığı bulunan yaşlıların Nihavent makamının uyum güçlüğünü azaltmadaki etkisini gözlemlemek ve belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya başlamadan önce Alzheimer hastalığı bulunan hastalar kontrol ve deney grubu olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Deney grubundaki hastalara haftada 2 gün 1’er saatlik müzik dinletisi seansı verilmiş ve çalışma toplam 8 hafta sürmüştür.
Müzik dinletisi haftasına başlamadan 1 hafta önce Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği anket formunu cevaplamaları istenmiştir. Müzik dinletisi haftası bittikten 1 hafta sonra anketi yeniden cevaplamaları istenmiştir. Kontrol grubundaki hastalara hiçbir müzik dinletisi seansı verilmemiş ve deney grubu ile aynı zamanda anket formunu cevaplamaları istenmiştir.
Elde edilen nicel verilerin normal dağılım varsayımı için Shapiro-Wilk ve varyans homojenlik varsayımı için Levene testi sonuçları incelenmiştir. Normal dağılım varsayımına uyan ölçüm puanları için 2 bağımsız grup karşılaştırma testlerinden bağımsız örneklemler t-testi kullanılmıştır. Normal dağılım varsayımına uymayan ölçüm puanları için, 2 bağımlı grup karşılaştırma testlerinden Wilcoxon İşaretli Sıra testi kullanılmıştır.
Ayrıca sayımla elde edilen ölçüm değerlerini bir değişken yönünden grupları karşılaştırmak için ilişki testleri uygun istatistiksel yöntem olarak görülmüştür. İlişki testlerinde çapraz tablo hücrelerinin beklenen değerleri göz önünde bulundurulmuştur. Bu bağlamda çapraz tabloda beklenen değer en az bir hücrede 5’ten küçük ise Fisher, 2×2’lik tablolarda 5 ile 25 arasında ise Yates düzeltmesi uygulanmıştır.
Bu çalışma kapsamında yapılan güvenilirlik analizleri sonucunda 24 maddeden oluşan ölçeğin bütünü için Cronbach alfa katsayısı 0.95 olarak hesaplanmıştır.
Araştırmada istatistiksel veri analizleri, IBM SPSS 26 programı kullanılarak gerçekleşmiştir. İstatistiksel analiz sonuçlarının değerlendirmesinde hata payı %5 olarak belirlenmiştir.
Tablo 1: Araştırmaya katılan hastaların demografik bulguları
Tablo 1’de araştırmaya katılan alzheimer hastaların demografik bulgularına yönelik frekans analizi sonuçları gösterilmektedir. Analiz bulgularına göre, araştırmaya katılan hastaların %32.3’ü (20 kişi) kadın, %67.7’si (42 kişi) erkektir. Eğitim durumuna göre hastaların %19.4’ü (12 kişi) ilkokul, %33.9’u (21 kişi) ortaokul, %46.8’i (29 kişi) lise ve üstü mezunudur.
Medeni durumlarına göre hastaların %50.0’ı (31 kişi) evli, %50.0’ı (31 kişi) bekardır. Hastaların %56.5’inin (35 kişi) çocuğu var, %43.5’inin ise (27 kişi) çocuğu yoktur. Ayrıca araştırmaya katılan Alzheimer hastaların yaş ortalaması 80.075 ± 4.642 olduğu görülmektedir.
Tablo 2: Çalışma grupları ile demografik özelliklerin karşılaştırılması
Tablo 2’de alzheimer hastaların çalışma gruplarında bulunma durumu ile demografik özellikleri arasındaki ilişkiyi gösteren Ki-kare ilişki testi sonuçları gösterilmektedir.
Analiz bulgularına göre, yaşlıların çalışma gruplarında bulunma durumu ile cinsiyet, eğitim durumu, çocuk varlığı ve medeni durumu gibi demografik özellikler açısından istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür (p>0.05). Bu bulgu ışığında her iki grubun demografik özelliklerinin benzer olduğu görülmektedir.
Tablo 3: Deney ve kontrol gruplarının yaş değişkenine göre karşılaştırılması
Tablo 3’de deney ve kontrol gruplarının yaş değişkenine göre t-testi sonuçları gösterilmektedir. Analiz bulgularına göre deney ve kontrol grubunda bulunan alzheimer hastaların yaş değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir (p>0.05). Bu bulgu ışığında her iki grupta bulunan alzheimer hastaların yaş ortalamaları birbirine çok yakın olduğu görülmektedir.
Tablo 4: Çalışma grupları ile kronik hastalık ve tanı gruplarının karşılaştırılması
Tablo 4’de deney ve kontrol gruplarının kronik hastalık ve tanı grupları arasındaki ilişkiyi gösteren Ki-kare ilişki testi sonuçları gösterilmektedir. Analiz bulgularına göre çalışma grupları ile kronik hastalığa sahip olma durumları ve hastalık tanısını almış olduğu süre grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir (p<0.05).
Çapraz tabloya ilişkin analiz sonuçları incelendiğinde, kronik hastalığı olan alzheimer hastaların %34.78’i (8 kişi), kronik hastalığı olmayan alzheimer hastaların %65.22’si (15 kişi) deney grubunda yer aldığı görülmektedir. Ayrıca hastalık tanısını 8-9 yıl önce almış olan alzheimer hastaların %35.14’ü (13 kişi), hastalık tanısını 10-17 yıl önce almış olan alzheimer hastaların %64.86’sı (24 kişi) deney grubunda yer aldığı görülmektedir.
Tablo 5: Çalışma gruplarına ait yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son teste göre değişimlerinin karşılaştırılması
Tablo 5’de araştırmaya katılan alzheimer hastaların yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son test değişimlerine göre Wilcoxon İşaretli Sıra testi sonuçları gösterilmektedir.
Deney grubunda yer alan alzheimer hastaların yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son teste göre değişimleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Bu bulgu ışığında deney grubunda olan alzheimer hastaların son testte ölçülen yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön testte ölçülen ölçüm puanlarından anlamlı düzeyde daha düşük olduğu görülmektedir.
Kontrol grubunda yer alan alzheimer hastaların yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son teste göre değişimleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Bu bulgu ışığında kontrol grubunda olan alzheimer hastaların son testte ölçülen yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön testte ölçülen ölçüm puanlarından anlamlı düzeyde daha düşük olduğu görülmektedir.
Tablo 6: Cinsiyet gruplarına ait yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son teste göre değişimlerinin karşılaştırılması
Tablo 6’da araştırmaya katılan alzheimer hastaların yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son test değişimlerine göre Wilcoxon İşaretli Sıra testi sonuçları gösterilmektedir.
Kadın alzheimer hastaların yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son teste göre değişimleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Bu bulgu ışığında kadın alzheimer hastaların son testte ölçülen yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön testte ölçülen ölçüm puanlarından anlamlı düzeyde daha düşük olduğu görülmektedir.
Erkek alzheimer hastaların yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son teste göre değişimleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Bu bulgu ışığında erkek alzheimer hastaların son testte ölçülen yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön testte ölçülen ölçüm puanlarından anlamlı düzeyde daha düşük olduğu görülmektedir.
Tablo 7: Kronik hastalık gruplarına ait yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son teste göre değişimlerinin karşılaştırılması
Tablo 7’de araştırmaya katılan alzheimer hastaların yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son test değişimlerine göre Wilcoxon İşaretli Sıra testi sonuçları gösterilmektedir.
Kronik hastalığı olan alzheimer hastaların yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son teste göre değişimleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Bu bulgu ışığında kronik hastalığı olan alzheimer hastaların son testte ölçülen yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön testte ölçülen ölçüm puanlarından anlamlı düzeyde daha düşük olduğu görülmektedir.
Kronik hastalığı bulunmayan alzheimer hastaların yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön test ve son teste göre değişimleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Bu bulgu ışığında kronik hastalığı bulunmayan alzheimer hastaların son testte ölçülen yaşlılarda uyum güçlüğünü değerlendirme ölçeği ölçüm puanlarının ön testte ölçülen ölçüm puanlarından anlamlı düzeyde daha düşük olduğu görülmektedir.