SPSS Benzeri Programlar ve Kullanım Şekilleri
SPSS, istatistiksel analiz programları içerisinde araştırmacıların en sık kullandığı programlardan birisidir. Araştırmacılar, lisans ve analiz problemleri sebebi ile son yıllarda farklı yazılımlara yöneliyor. SPSS benzeri programlar, mevcut sorunlarımıza çözüm sunma noktasında imdadımıza yetişiyor.
Bu yazımızda SPSS benzeri programlara ve bunların özelliklerine değineceğiz.
Öncelikle SPSS’nin temel problemlerine göz atalım.
Öncelikle SPSS’yi gönül rahatlığı ile kullanabilmemiz için lisansa ihtiyacımız var. Bunun için de kullanabileceğimiz iki lisans türü var:
- Ticari lisans
- Akademik lisans
Ticari lisanslı kullanımlar piyasada faaliyet gösteren firmalar ya da kurumsal işletmeler için geçerli. Fiyatları da modül modül değişiyor.
En temel düzeyde lisans almak istediğinizde bile 3500 doların üzerinde bir fiyatla karşılaşıyorsunuz. Modülüne bağlı olarak, bu fiyat 8000 doları aşıyor.
Akademik lisans için işler biraz daha farklı. Öğrenci veya akademisyen olduğunuzu kanıtladığınız takdirde çok daha makul ücretlendirme sunuluyor.
Hatta bazı üniversiteler SPSS ile anlaşma imzalayıp, programı kendi kurumundaki öğrenci ve akademisyenlere ücretsiz dağıtabiliyor.
Ancak bu imkana sahip olamayan çok sayıda araştırmacı mecbur olarak SPSS’yi crackli bir şekilde kullanıyor. Bu da ister istemez programın illegal (yasal olmayan) kullanımına yol açıyor.
SPSS programının bir diğer problemi ise analiz tekniklerinin sınırlılıklarıdır. İstatistiksel analiz noktasında SPSS menüleri yalnızca temel düzeyde hipotez testlerini ve modelleme tekniklerini içeriyor.
İleri düzeyde veri analizi uygulamalarında SPSS’nin yetersiz kaldığı son derece açık.
SPSS’nin lisans ve analiz konusundaki söz konusu sorunları, araştırmacıları SPSS’ye benzer yeni programlara yönlendirmektedir.
SPSS benzeri programların ilki PSPP. Programın ismi bile SPSS kokuyor 🙂
İlk bakışta son derece taklit bir yazılım olarak gözükse de, esasen bu yazılım araştırmacılar için oldukça işlevli niteliklere sahip.
PSPP’nin kendi web sayfasında yer alan özelliklere şöyle bir göz atalım:
- Lisans ücreti gerektirmiyor.
- Bir milyarın üzerinde değişken ve gözlem sayısı ile çalıştırabiliyorsunuz.
- Büyük hacimli verilerde bile hızlı çalışma özelliğine sahip.
- Çıktı dosyalarında pdf, html gibi farklı seçenekler sunuyor.
- Yüksek çözünürlüklü grafikler oluşturabiliyor.
PSPP hakkında detaylı bilgi alabilmek için bu linki tıklayabilirsiniz.
Programda SPSS’nin barındırdığı istatistiksel analiz tekniklerinin aynılarını bulabilirsiniz. Ara yüzü ve menüleri de SPSS’ye çok benzer.
Kullanıcılar için adeta SPSS’de çalışıyormuş izlenimi yaratıyor.
PSPP içerisinde şu istatistiksel analizleri bulabiliyoruz:
- Ortalama karşılaştırma testleri (ANOVA, t-testi vb.)
- Çapraz tablo analizleri
- Korelasyon analizi
- K-ortalamalar ile kümeleme analizi
- Açıklayıcı faktör analizi
- Regresyon analizi
- Güvenilirlik analizleri
- ROC Analizi
Programda ayrıca veri manipülasyonu için de çok sayıda yeterli menü var.
SPSS benzeri programlar arasında önerebileceğimiz bir diğer yazılım Jamovi.
Jamovi programı da tıpkı PSPP gibi ücretsiz ve açık kaynak kodlu. Temelinde R kodlarını barındıran bu yazılım, SPSS’de yer almayan çok sayıda ileri düzey analiz çözümlemelerini sunuyor.
Jamovi’de SPSS’de uygulayamacağımız Doğrulayıcı Faktör Analizi, Meta Analizi gibi alternatif istatistiksel analiz tekniklerini görebiliyoruz.
Jamovi’de bulunan istatistiksel analiz tekniklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Parametrik ve parametrik olmayan ortalama karşılaştırma testleri
- Normallik testleri (Shapiro-Wilk testi)
- Korelasyon analizleri
- Veri görselleştirme uygulamaları
- Regresyon analizi
- Doğrulayıcı faktör analizi
- Güvenilirlik analizi
- Bayesci istatistiksel analizler
- Meta analizleri
Kullanımı da son derece basit ve kullanışlı. Jamovi’de kullanıcılar basit bir grid (ızgara) ekranı içerisinde verilerini girebiliyor ve menülere basitçe erişebiliyor.
Öncelikle değişkenlerin türlerini bu veri giriş ekranı üzerinden belirliyoruz. Sonrasında uygun analiz tekniğine göre uygun değişkeni kullanabiliyoruz.
Girilen verilerimizi karmaşık menüler yerine son derece basitleştirilmiş bir ara yüz içerisinde analiz edebiliyoruz.
Ekranın sol tarafında analiz seçeneklerini birkaç basit tıkla seçebiliyor; analiz sonuçlarımızı da ekranın sağ bölümünden kolayca elde edebiliyoruz.
SPSS benzeri programlar arasında Jamovi, klasik istatistik yazılımlarının aksine, menüler arasında geçiş yapmak açısından son derece basit bir şekilde tasarlanmış. Yazılımın hem tasarım hem de kullanım için gayet başarılı olduğunun altını çizelim.
Jamovi bize analiz sonuçlarını tablolar haline sunuyor. Dilediğimizde bu sonuçları basitçe kopyalayıp Word’e aktarabiliyoruz.
Jamovi’nin bu özelliği sayesinde tablolarla uzun uzun uğraşma zahmetinden kurtuluyoruz. Programın detaylarına göz atmak için bu linke tıklayabilirsiniz.
Jamovi’ye ayrıca düzenli olarak farklı modüller de eklenmektedir.
Bu yazımızda SPSS benzeri programlara ihtiyaç duyan araştırmacılar için iki kullanışlı istatistiksel analiz programını tanıttık.
Gelecek yazılarımızda bu programların muhteşem özelliklerine değineceğiz.