Stata ile Panel Veri Analizi Uygulamaları ve Bilinmesi Gerekenler
Stata ile panel veri analizi, ekonometrik çalışmalar yürüten araştırmacıların ihtiyaç duyduğu en temel konuların başında geliyor.
Çünkü panel veriler ile çalışan öğrenciler/akademisyenler, uygulama aşamasında Stata programını yoğun şekilde tercih ediyor.
Bu ihtiyacı göz önünde bulundururak, bu yazımızda, Stata ile panel veri analizi üzerine yoğunlaşacak; uygulamada ne tür noktalara dikkat etmemiz gerektiğini konuşacağız.
Öncelikle Stata ile panel veri analizinin hangi şekillerde uygulanacağından bahsedelim. Bunun için iki seçeneğe sahibiz:
1.) Menü seçeneği
2.) Kod seçeneği
İlk seçenekte Stata’nın içerisinde var olan menüleri kolayca tıklayarak panel veri analizlerini uygulayabiliriz.
Stata üzerinden iki adımda çok sayıda tekniğe erişebiliriz:
Statistics -> Longitudinal / Panel data
Burada Longitudinal / Panel data menüsünü tıklayarak, Stata ile panel veri analizine ilişkin yöntemleri uygulayabiliyoruz.
Artık yöntemler karşımızda!
Peki Stata ile panel veri analizine ilişkin neler yapabiliriz?
Örneğin; dinamik panel veri analizini kullanabiliriz. Kullandığımız bağımlı değişkenin gecikmeli değerini modele katarak, bu seçenekten yararlanabiliriz.
Kategorik bir bağımlı değişkenimiz varsa, yine Stata ile panel veri analizi modelimizi kurabiliyoruz.
İster iki gruplu (binary), ister sıralı (ordinal) olsun; her iki durumda da panel veri modelimizi elde edebiliriz.
Örneğin; araştırmamızda firmaların temettü verme durumunu etkileyen faktörleri değerlendireceğiz ve yıllara göre firma verilerimiz var. Bu noktada panel veriden başka seçeneğimiz yok.
Bağımlı değişkenimiz de temettü verdi/vermedi şeklinde tanımlanırsa, klasik panel veri analizini uygulayamayız. İkili (binary) çıktı değişkeni için Stata’nın sunduğu Binary outcomes menüsüne tıklamamız gerekiyor.
Bir başka örnek: Verilerimizde firmaların başarı durumlarını düşük, orta, yüksek olarak tanımladığımızda ve bu başarı durumlarını etkileyen faktörleri incelemek istediğimizde, yine Stata bize Ordinal outcomes menüsü ile destek sağlıyor.
Bağımlı değişkenimizin kategorik olmasına gerek yok; tamsayılı veriler için de Poisson dağılımına dayalı sayım modelleri ile panel veri analizini uygulayabiliriz. Stata, bu durum için de Count outcomes menüsü ile imdadımıza koşuyor.
Aynı zamanda, Stata’da panel veri analizine ilişkin birçok farklı noktayı da test edebiliyoruz.
Sabit, rassal veya havuzlanmış etki modeli arasında seçim yapabilmek için Stata’da Hausman testi, F-testi gibi teknikleri uygulayabiliriz.
Tahmin ettiğimiz modelin değişen varyans (heteroskedastisite), otokorelasyon veya yatay kesit bağımlılığı probleminin var olup olmadığını da Stata sayesinde kolaylıkla kontrol edebiliyoruz.
Araştırma değişkenlerimizin durağan olup olmadığını da Stata’da test edebiliriz.
Birinci veya ikinci nesil birim kök testlerini menüler üzerinden basitçce uygulamak mümkün!
Menüler üzerinden kolaylıkla panel veri analizi yöntemlerini uygulayabildiğimiz gibi, aynı zamanda Stata’nın hazır kodları da kullanabiliyoruz.
Stata’da xtreg komutu, vazgeçilmezler arasında. Bu mükemmel komut sayesinde etki türüne göre panel veri modelimizi tahmin edebiliyoruz.
Arellano–Bond tahmincisi ile dinamik panel veri analizini uygulamak için xtabond komutunu kullanmamız yeterli.
Birinci fark modellerini uygulamak için de estat komutunu tahminci komutlarımızın önüne yerleştirip çalıştırıyoruz.
Etki türlerini belirlemek için de fe, re komut çiftinden birisini kullanabiliyoruz.
Stata’da panel veri analizi için daha onlarca seçeneğimiz var.
Bu yazımızda, temel uygulamalara ilişkin bir giriş yapmak istedik.
Gelecek yazılarımızda, bu konular üzerine derinleşeceğiz.