[lwptoc]
Ülkemizde veri analizi uygulamalarında istatistiksel analiz programı olarak kullanılan başlıca yazılım şüphesiz SPSS‘tir. İstatistiksel hipotez testleri, tanımlayıcı veri analizleri, regresyon analizi vb. birçok farklı alanda SPSS programından yararlanıyoruz. SPSS kurulumu ile birlikte bu programı gönlümüzce kullanabiliriz.
SPSS programını kullanabilmemiz için yazılımın bilgisayar ortamında kurulu şekilde bulunması gerekiyor. Kurulum için başlıca seçebileceğimiz yolları şu şekilde sıralamak mümkün:
SPSS’i lisanslı satın almak için belirli bir maliyeti gözden çıkarmamız gerekiyor. Bunun için SPSS programının sürümüne ve kullanım haklarına bağlı olarak dolar üzerinden ciddi bir maliyet talep ediliyor. Ayrıca SPSS’i kullanabilmemiz için belirli bir süre tanınıyor, yani süreli lisans satın alabiliyoruz. Süresiz lisans maliyetleri de yüksek rakamlara erişebiliyor.
Bireysel kullanımın yanında üniversiteler kanalı ile de SPSS programını kurabiliyoruz. Ancak her üniversite bu yazılımın lisansını satın almış değil. Genellikle belirli üniversiteler belirli eski sürümleri satın alıyor ve bu lisanslı halini yine sınırlı sayıda öğrenciye/araştırmacıya (yaklaşık 500 kullanıcı) kurulum imkanı tanıyor.
SPSS’in yasal olarak Kurulum seçeneklerinden sonuncusu da IBM SPSS’in sunmuş olduğunu deneme sürümünden yararlanmak. IBM firması araştırmacılara 14 gün süre ile SPSS’i kullanma hakkını tanıyor. Bu süre zarfında istediğimiz analizleri uygulamakta özgürüz. Bu süre dolunca aynı bilgisayarda format atmadığımız sürece tekrar kullanamıyoruz.
Elbette ülkemizde SPSS programını kullanabilmek için yasal yolların yanı sıra crackli kurulum işlemleri de oldukça yaygın durumda. Bireysel kullanıcılar crackli SPSS kurulumu ile istatistik analiz uygulamalarını tamamlıyor. Ancak IBM firması özel sektörde büyük kuruluşlar kapsamında tamamen lisanssız kullanıma karşı savaş açmış durumda ve ciddi cezalara maruz bırakıyor.
Maddi cezalar bazı yüksek firmalar için astronomik rakamlara ulaşabiliyor.
Araştırmacılar açısından da kurulum süreci problemli olmaya başlıyor. İlk büyük sorun da kurulum dosyalarına erişme noktasında ve yeni SPSS sürümlerinin kurulum dosyaları kimi zaman kolaylıkla bulunamıyor.
Legal kullanım boyutunda da akademik araştırmalarda bilimsel dergiler SPSS’in lisans kodunu talep edebiliyor. Biyoistatistik analizlerinin gönderildiği akademik dergiler (tıp dergileri) legal SPSS kullanımı ile ilgili hassaslar ve lisans numarasının verilmemesi durumunda beklenmedik sorunlarla karşılaşabiliyoruz.
Özetle SPSS’in kurulum işlemleri için herhangi bir problem yaşamamak için illegal yollardan kaçınmamız en iyisi. Ayrıca SPSS yerine tamamen ücretsiz yazılımlara da yönelmek cazip bir seçenek. Veri analizi sürecinde SPSS’i sorunsuz kullanmak isteyen araştırmacılar, programı indirmek için kurulum sayfasından deneme sürümüne erişebilir.
Koronavirüs ikliminde ortaya çıkan olağanüstü koşullar sebebiyle 14 gün yerine deneme sürümü süresi 2 aya kadar uzatılmış durumda. Önümüzdeki günlerde bu süre daha da uzun zaman dilimine erişebilir.